Monoloog

Dit is een artikel, met uitleg en tips over een onderwerp.
Zie ook de blog over ervaringen van een schrijver.

Monoloog in het verhaal

💡 Een monoloog is een stuk tekst waarin een personage hardop of in zichzelf spreekt, zonder directe interactie met anderen.

Monologen leggen gedachten bloot, tonen worsteling of overtuiging en kunnen het tempo van een verhaal bewust vertragen. Ze geven diepgang, maar vragen ook durf van de schrijver en geduld van de lezer.

Waarom een monoloog gebruiken?

Een monoloog kan inzicht geven in wat een personage drijft of tegenhoudt. Het is een kans om hun innerlijke wereld te tonen, met twijfels, angsten, verlangens of zelfbedrog. In een verhaal vol actie of dialoog kan het een rustpunt zijn. Een stil moment waarin het personage even écht tevoorschijn komt.

Wanneer werkt het en wanneer niet?

Een goede monoloog komt voort uit noodzaak: het personage moet iets kwijt, al is het maar aan zichzelf. Dan wordt het geloofwaardig en meeslepend. Maar een monoloog zonder conflict, ritme of verrassing wordt al snel saai of bedacht. Vermijd clichés en zorg dat er iets op het spel staat, ook als het maar intern is (bij de personage).

De charme en het ongemak

Monologen kunnen verrassend grappig zijn, pijnlijk eerlijk of schrijnend dwaas. Juist het ongemak maakt ze menselijk. Een personage dat zichzelf tegenspreekt, afdwaalt of zich probeert groot te houden, wordt herkenbaar. Maar pas op: te veel innerlijk geklets kan de vaart uit het verhaal halen. Wissel af met actie of interactie.

De monoloog is een krachtig stijlmiddel als je weet waarom je hem inzet. Hij mag wringen of ontroeren, zolang hij iets belangrijks laat zien wat anders verborgen blijft.

Kijk hier voor het overzicht van alle artikelen.